"Het draagvlak voor de Ordes en Instituten zoals die vandaag bestaan verkleint blijkbaar. Dat er iets moet gebeuren, staat vast. Ordes en Instituten moeten dringend het stof afblazen", zegt Jan Sap, secretaris-generaal van de Federatie Vrije Beroepen, al bestaan er grote verschillen tussen de verschillende Ordes .
Veel Ordes en Instituten spelen te weinig in op nieuwe tendensen en de actualiteit volgens de bevraging. Ook bestaat er bij veel instellingen een gebrek aan transparantie. Vrije beroepers weten vaak te weinig wat met hun - soms aanzienlijk - lidmaatschapsgeld gebeurt of hoe Ordes of Instituten een tuchtzaak behandelen. "En als het voor de vrije beroepen al onduidelijk is, dan is dat voor de consument zeker het geval". Toch wil de Federatie Vrije Beroepen niet dat Ordes of Instituten verdwijnen. "Ze waken over de deontologie van de vrije beroepen. Ze zorgen als het ware voor een kwaliteitslabel voor de consument. Wie ingeschreven staat op het tableau van een Orde of Instituut, voldoet aan de opleidings- en kennisvereisten", zegt de Federatie.. Maar sowieso moeten Ordes en Instituten zich volgens de Federatie Vrije Beroepen aan zelfevaluatie onderwerpen en nadenken over een (verdere) modernisering en meer transparantie. Zelf stelde de Federatie samen met professoren, magistraten en experten een modelreglement voor tuchtprocedures op dat moet zorgen voor meer uniformiteit tussen de vrije beroepen.
Vrije beroepers - zoals advocaten, revisoren, artsen of architecten - moeten vandaag verplicht aansluiten bij hun Orde, Instituut of Kamer. Die instelling behandelt klachten van collega vrije beroepers of consumenten, verzorgt de stage en ziet toe dat vrije beroepers zich bijscholen. De rondvraag van de Federatie focust op drie grote blokken: de Orde als structuur, de deontologie en de tuchtprocedure. Ze geldt als nulmeting. De Federatie wil de enquête tweejaarlijks herhalen om evoluties vast te stellen.
Wanneer een patiënt of cliënt vandaag klacht indient tegen zijn vrije beroeper, dan weet hij vaak niet wat met die klacht is gebeurd. 8 op 10 van de ondervraagde vrije beroepers meent dat de beslissing volledig of gedeeltelijk aan de klager moet bekend gemaakt worden. "Dat past in de drang naar meer transparantie en een betere communicatie", stelt de Federatie. 4 op 10 meent dat tuchtspraak ook anoniem voor iedereen consulteerbaar moet zijn. Zo kunnen consumenten en vrije beroepers zien welke beslissingen Ordes of Instituten nemen bij welk soort klacht. "Vergelijk het met de lijst van verkeersovertredingen en de aard van boete die daar tegenover staat. Het feit dat iedereen kan zien hoe Ordes oordelen, zorgt voor meer rechtszekerheid".
